Değerli fotoğrafsever dostlar, sokak fotoğrafçılığı hakkında, tanım itibariyle farklı bakış açılarına ya da düşüncelere sahip çok kıymetli üstadların tatmin edici açıklamaları mevcuttur. Öte yandan, naçizane bir tanımlamayı da buradan sizlerle paylaşmak isterim.
Bana göre, sokak fotoğrafı; gündelik işinde gücünde olan insanların sokaktaki halleri üzerinedir ya da çevremizde hemen her gün var olan nesnelerin, insanların veya cereyan eden durumların, olayların farkında olmaktır. Ayrıca sokak fotoğrafı kurgulanmamış ham haldedir ve hayatın bir anını yakalamaktır. Hayat, biz daha doğru düzgün farkına varamadan hızla akıp giderken bir kesitini çıkarabilmek ve belgeleyebilmektir.
Diğer taraftan, fotoğraf makinenizi elinize almış gözünüzle etrafınıza bakarken sokakta tanımadığınız insanları fotoğraflamak kimi zaman oldukça zor gelebilir. İşte tam bu noktada, sizlerle paylaşmak istediğim basit ve etkili bir kaç ipucundan faydalanabilirsiniz. Bu ipuçlarını birer pratik olarak değerlendirirseniz, ilerleyen zamanda sokakta çok daha rahat fotoğraf çekebildiğinizi göreceksiniz.
Bana göre fotoğraf bir gözlem eylemidir… Gördüğünüz şeylerle çok az ilgisi olduğunu ve aslen onları görme şeklinizle ilgisi olduğunu anladım.
- Elliot Erwitt
Bu halde başlıyoruz.
1. Sohbet Edin
Tanımadığınız ve fakat fotoğraflamak istediğiniz insanlarla konuşmayı deneyin. Sıcak içten bir merhaba bazen samimi bir hava yaratabilir ve sohbetin bir noktasında uygun gördüğünüz bir anda karşınızdaki kişinin fotoğrafını çekmek için izin isteyebilirsiniz.
2. Sokaktaki İşaretleri Yakalayın
Sokakta fotoğraf çekerken etrafınızdaki işaretlere, uyarıcılara, tabelalara, grafiti ya da reklam panolarına ve hatta trafik işaretçilerine dikkat edin. Bazen bu işaretlerin yanında duran ya da yakınından geçen birisi ile birlikte yakaladığınız bir kare müthiş bir fotoğraf ortaya koyabilir.
3. İzin İstemeyin (bazen)
Sokak gördüğünüz ve ilginç bir özelliğini (bakışı, duruşu, haleti ruhiyesi, dış görünüşü, vb.) fotoğraflamayı düşündüğünüz birini görürseniz, ona yaklaşın ve izin almadan doğrudan bir anda fotoğraflayın! Fotoğrafı çektikten sonra gülümsemeyi unutmayın! Bu pratik kimi zaman -özellikle ülkemizde- zorlayıcı olabilir. Bu pratiğe bir örnek vermek gerekirse, Bruce Gilden’in sokakta nasıl fotoğraf çektiğine dair Youtube’da bilgilendirici ve eğlenceli videoları izleyebilirsiniz.
4. Hareketsiz Sakin Bekleyin
Kalabalık bir sokakta iken olduğunuz yerde sakin ve dingin bir şekilde durun ve bekleyin. Fotoğraf makineniz hazır olsun ve size doğru yürüyen insanların yakından fotoğraflarını çekin.
5. Etrafta Yürüyün
Fotoğraf makineniz elinizde ve fotoğraf çekiyormuş gibi gözünüzde iken etrafta bu şekilde yürüyün. Bu sırada fotoğraf çekmeyin ve fakat etrafınızdaki insanların tepkisini inceleyin. İstediğiniz bir kare yakaladığınızı düşünürseniz tabii fotoğraf çekebilirsiniz. Ancak bu pratiğin amacı gözün fotoğraf yakalama veya diğer bir deyişle fotoğrafı görebilme becerisini artırmaktır, bu şekilde etrafta yürürken fotoğraf çekebilme yeteceğini geliştirmek değil.
6. Seçici Olun
Fotoğraf çekerken mutlaka seçici olmalısınız. Yeni nesil makineler saniyede bilmem kaç kare fotoğraf çekmenize imkan sağlıyor olabilir, ancak asıl mesele saniyede onlarca fotoğraf çekmek değildir (tabii spor fotoğrafı veya belli bir amaçla çekim yapmıyorsanız). Bu yüzden sokak fotoğrafı çekerken mesela bütün bir gün içerisinde sadece 36 kare fotoğraf çekmeyi hedefleyin, kesinlikle daha fazla değil. Bu pratik için dilerseniz analog bir makineyi de tercih edebilirsiniz, tabii sadece tek bir film makarasını kullanarak. Eminim bu şekilde fotoğrafı çekerken, makinenizi kaldırıp doğrulturken, vizörden bakarken ve kadrajınızı oluşturup deklanşöre basarken daha seçici olacaksınız.
7. İnsanlardan Poz Vermelerini İsteyin
Halkın içine karışın ve fotoğraflamak istediğiniz birine yanaşıp samimi bir merhabanın ardından sokak fotoğrafçılığı üzerine çalıştığınızı ve proje yaptığınızı belirtip kendisinden poz vermesini rica edebilirsiniz. Aynı yaklaşımı en az üç kişi üzerinde deneyin ve size verdikleri tepkileri anlamaya çalışın. Böylece sonraki denemelerinizde yaklaşımınızı ve söyleminizi iyileştirebileceksiniz. Hatta müthiş fotoğraflar çekme şansınız dahi olabilir.
8. Göz Teması Kurun
Göz temasını kurduğunuz sırada fotoğrafı çekin. Sokakta birini gördünüz ve fotoğraflamak istiyorsunuz, bu halde fotoğraf makinenizi ona doğrultun ve sizi farketmesini bekleyin, göz temasını kurduğunuz anda fotoğrafınızı çekin.
9. Bir Sonraki Adıma Geçin
Tanımadığınız yabancı birini fotoğraflayın. Size baktığı anda “lütfen siz devam edin, ben yokmuşum gibi davranın” vb. bir ifadeyle karşılık verin ve fotoğraf çekmeye devam edin. Bu sırada karşınızdaki kişinin tepkilerini gözlemleye devam edin.
10. Belirli Bir Tema Üzerine Yoğunlaşın
Bütün bir gün fotoğraf çekerken sadece belirli bir tema, bağlam, kavram, nesnel ya da öznel bir hal, durum üzerine yoğunlaşın. Mesela belirli bir renk, belirli bir işaret, belirli bir insan profili, belirli bir saç tipi, herhangi belirli bir şey olabilir.
Bu pratikleri sokakta deneyimleyerek fotoğraf anlayışınızı geliştirebilir ve harika sokak fotoğrafları çekebilirsiniz.
Şimdiden keyifli çekimler dilerim.
